Hemoglobin Haearn a Anemia

Hemoglobin, Haearn a Anemia

Beth ydy hemoglobin?

Hemoglobin ydy pigment coch y gwaed. Mae’n cynnwys haearn ac yn cario ocsigen o’r ysgyfaint i weddill y corff. Mae’r lefel haemoglobin yn amrywio o berson i berson a hyd yn oed o ddydd i ddydd. Fodd bynnag, mae rhoddwyr ifanc, rhoddwyr benywaidd sydd yn y cyfnod cyn y menopos, rhoddwyr sy’n rhoi gwaed yn rheolaidd iawn a rhoddwyr sydd â lefelau isel o haearn yn eu deietau mewn mwy o berygl o ddioddef o ddiffyg haearn o ganlyniad i roi gwaed. Fel arfer, mae gan ddynion lefelau uwch na menywod.

Beth ydy haearn?

Mae haearn yn faetholyn hanfodol. Mae’n gydran o haemoglobin, mewn celloedd coch y gwaed, ac o fyoglobin, mewn celloedd y cyhyrau, sy’n gyfrifol am gludo ocsigen o amgylch y corff ac am storio ocsigen mewn cyhyrau a meinweoedd. Mae haearn yn gydran o ensymau hefyd, sy’n bwysig ar gyfer metaboledd ynni.

Beth ydy anemia?

Mae anemia’n digwydd pan fo lefel yr hemoglobin yn is na’r arfer. Er bod y corff dynol yn gallu storio rhywfaint o haearn yn lle’r hyn sy’n cael ei golli, gall lefelau isel o haearn dros gyfnod hir o amser arwain at anemia, sy’n cael ei achosi gan ddiffyg haearn, a pheri i unigolion brofi amrywiaeth o symptomau, sy’n cynnwys; diffyg egni, prinder anadl, croen gwelw, cur pen, anniddigrwydd, pendro, crychguriadau’r galon a cholli pwysau.

Prawf Gwaed

Roedd ein profion yn y clinig, gan gynnwys y prawf ‘pigo bys’ a’r sampl a brofwyd ar y ddyfais Hemocue, yn nodi y gallai lefel eich hemoglobin fod wedi bod yn is na’r hyn sydd ei angen, felly bydd y sampl llawn o gyfrif gwaed a gymerwyd gennym heddiw yn cael ei anfon i’n labordy i gael ei ddadansoddi’n fwy manwl.

Beth sy’n digwydd nesaf?

Byddwn yn ysgrifennu atoch pan fyddwn yn cael canlyniadau’r sampl cyfrif gwaed llawn. Bydd ein llythyr yn eich cynghori a ddylech oedi cyn cynnig rhoi gwaed eto am gyfnod, ac os oes angen i chi weld eich Meddyg Teulu i gael rhagor o ymchwiliadau neu gyngor.

Os na fyddwch yn derbyn llythyr mewn pythefnos, ffoniwch ni ar y rhif rhadffôn 0800 252266 rhwng 9yb a 5yp o ddydd Llun i ddydd Gwener, neu cysylltwch â ni ar donors@wales.nhs.uk.

Beth y gallaf ei wneud i godi fy lefelau haearn?

Mae pob rhodd o waed yn cynnwys tua 240mg o haearn, ac mae’n gallu cymryd tua 4-6 mis i greu gwaed newydd drwy fwyta deiet llawn haearn. Mae haearn yn cael ei ddarganfod mewn amrywiaeth o fwydydd, a gallwch fel arfer gael digon o haearn drwy fwyta deiet cytbwys. Y ffynonellau haearn mwyaf cyfoethog ydy grawnfwydydd, llysiau, cnau, wyau, pysgod a chig. Mae’n haws i’r corffamsugno haearn o ffynonellau cig, ond dylai pobl sy’n dilyn deiet llysieuol neu fegan gael digon o haearn o’u deiet.

Mae fitamin C yn helpu’r corff i amsugno mwy o haearn hefyd, felly bydd bwyta bwydydd sydd yn cynnwys fitamin C, fel ffrwythau a llysiau, neu ddiodydd fel sudd oren ffres, yn helpu i wella’r lefelau haearn yn y corff hefyd. Mae te, ar y llaw arall, yn lleihau’r gallu i amsugno mwy o haearn. Gellir osgoi hyn drwy beidio ag yfed te gyda phrydau bwyd, neu’n syth ar ôl prydau bwyd.

Ydw i angen cymryd tabledi haearn?

Dylai’r rhan fwyaf o bobl allu cael yr holl haearn sydd ei angen arnynt drwy fwyta deiet amrywiol a chytbwys, ac ni ddylai fod angen iddynt gymryd atchwanegiadau haearn na thabledi haearn. Fodd bynnag, dewis personol yw hwn, a gellir cymryd tabledi lluosfitaminau gyda haearn. Os yw’r prawf a gymerwyd heddiw yn dangos bod lefel yr haearn yn eich corff yn isel, efallai y bydd eich meddyg yn rhagnodi tabled sy’n cynnwys haearn i chi.